W świecie sieci ciepłowniczych precyzja pojęć ma kluczowe znaczenie – zarówno na etapie projektowania, jak i w trakcie realizacji czy nadzoru inwestycji. Dlatego przygotowaliśmy słownik terminologiczny, który porządkuje najważniejsze definicje związane z rurami preizolowanymi, systemami kompensacyjnymi, złączami i technologiami montażowymi.
Niezależnie od tego, czy jesteś projektantem, wykonawcą, inwestorem czy po prostu chcesz zrozumieć, czym różni się rura ślizgowa od zespolonej – poniższe zestawienie pomoże Ci uporządkować wiedzę i uniknąć nieporozumień technicznych.
Sieć ciepłownicza (zamiennie, potocznie: cieplna)
Układ rurociągów ze wszystkimi urządzeniami na nich zamontowanymi (armatura odcinająca i regulacyjna, urządzenia kontrolno-pomiarowe, odpowietrzenia, odwodnienia, studzienki, kompensatory, drenaże (podsypki), drogi eksploatacyjne, konstrukcje nośne sieci naziemnych itp.).
Preizolowana sieć ciepłownicza
Układ rurociągów ze wszystkimi urządzeniami na nich zamontowanymi (jw.), zbudowany z rur i elementów preizolowanych.
Preizolowana, podziemna sieć ciepłownicza
Układ rurociągów z rur i elementów preizolowanych ułożonych bezpośrednio w gruncie, bez kanałów i jakichkolwiek obudów.
Preizolowana, naziemna sieć ciepłownicza (potocznie SPIRO)
Układ rurociągów z rur i elementów preizolowanych ułożonych nad terenem, na konstrukcjach nośnych (słupy, podpory, estakady).
Rura preizolowana
Preizolowany zespół rurowy – prefabrykat składający się z rury przewodowej, materiału izolacyjnego i rury osłonowej.
Rura preizolowana o konstrukcji zespolonej (związanej)
Prefabrykat składający się z rury przewodowej, materiału izolacyjnego i rury osłonowej; materiał izolacyjny zespolony jest z rurą przewodową i osłonową.
Rura preizolowana o konstrukcji ślizgowej
Prefabrykat składający się z rury przewodowej, materiału izolacyjnego i rury osłonowej; rura przewodowa przemieszcza
się niezależnie od materiału izolacyjnego i rury osłonowej.
Rura preizolowana giętka (częściej: elastyczna)
Preizolowany zespół rurowy – prefabrykat składający się z rury przewodowej, materiału izolacyjnego i rury osłonowej, charakteryzujący się takimi parametrami mechanicznymi (wytrzymałościowymi), że możliwe jest układanie sieci po krzywiźnie poprzez gięcie rur, bez stosowania prefabrykowanych preizolowanych łuków.
Preizolowana kształtka
Preizolowany łuk, preizolowane odgałęzienie – prefabrykat składający się z kształtki wykonanej z rury przewodowej, materiału izolacyjnego i rury osłonowej.
Preizolowany element
Prefabrykat składający się z zaworu, kompensatora czy innego urządzenia, materiału izolacyjnego i płaszcza osłonowego, zaizolowany cieplnie i przeciwwilgociowo z niezaizolowanymi końcówkami rurowymi przystosowanymi do połączenia z innymi elementami preizolowanymi.
System rurowy
Zespół rurowy plus zespoły kształtek (rury preizolowane plus kształtki preizolowane) lub plus kształtki (przewodowe), osłona złączy i elementy do systemu kontroli i nadzoru.
System rurowy pojedynczy
System rur preizolowanych z jedną rurą przewodową.
System rurowy podwójny (DUO)
System rur preizolowanych z dwiema rurami przewodowymi.
Rura przewodowa
Rura wewnętrzna elementu preizolowanego, przez którą ma
przepływać czynnik grzejny.
Płaszcz osłonowy / rura osłonowa
Rura zewnętrzna elementu preizolowanego, chroniąca izolację cieplną i rurę przewodową przed uszkodzeniami mechanicznymi, wilgocią i wodą gruntową, a elementy sieci naziemnych – przed warunkami atmosferycznymi: deszczem, śniegiem itp.
Zespół złącza
Kompletna konstrukcja połączenia pomiędzy sąsiednimi odcinkami rur preizolowanych lub kształtkami preizolowanymi.
Rodzaje zespołów złącza
Mufa składana (metalowa), nasuwka z rury PEHD uszczelniona taśmami, nasuwka termokurczliwa, nasuwka termokurczliwa sieciowana radiacyjnie, mufy zwijane zgrzewane elektrycznie, nasuwka termokurczliwa zgrzewana elektrycznie.
Osłona złącza
Element rurowy, np. mufa, łączący dwie rury osłonowe w złączu.
Podgrzew wstępny
Technologia wywoływania naprężeń wstępnych w rurze przewodowej.
Kompensator tzw. jednorazowego działania
Element kompensacyjny wykorzystywany do podgrzewu wstępnego rurociągu preizolowanego, po wykonaniu którego jest blokowany.
Kompensator osiowy mieszkowy
Element kompensacyjny charakteryzujący się ciągłą pracą osiową, będącą reakcją na wszystkie odkształcenia (wydłużenia i skrócenia) rury przewodowej.
Podpora stała
Konstrukcja służąca do przeniesienia obciążeń osiowych z rury przewodowej do gruntu bez przemieszczenia rury w tym punkcie.
Rury preizolowane układane „na zimno”
Sieci ciepłownicze montowane i włączane do eksploatacji bez wprowadzania naprężeń wstępnych przez podgrzewanie (zakłada się przekraczanie dopuszczalnych naprężeń sprężystych w rurze przewodowej – bez
odkształceń plastycznych).
System z podgrzewem wstępnym
System montażu sieci preizolowanej z wykorzystaniem podgrzewu wstępnego (rurociąg po zamontowaniu, ale przed zasypaniem / wypełnieniem wykopu, jest podgrzewany do temperatury wstępnego podgrzewu, co umożliwia wydłużenie rurociągu bez powstawania dodatkowych naprężeń).
System alarmowy
Instalacja elektryczna lub elektroniczna do wykrywania i lokalizowania zawilgocenia izolacji cieplnej rur i elementów preizolowanych. (inne nazwy: system kontroli, system nadzoru, system wykrywania nieszczelności).
Rodzaje systemu alarmowego
Impulsowy (nordycki), rezystancyjny (Brandesa)
Izolacja cieplna
Materiał, który zmniejsza straty ciepła, materiał jednorodny lub różnorodny surowcowo i konstrukcyjnie (np. wielowarstwowy). Materiałem izolacyjnym mogą być wyroby z: pianki poliuretanowej (PU, PUR), pianki poliizocyjanuranowej (PIR), pianki polietylenowej (PEF), pianki z kauczuku syntetycznego (FEF), wełny mineralnej skalnej i szklanej (MW).
Sztywna pianka poliuretanowa (PUR)
Materiał z tworzywa sztucznego, produkt chemicznej reakcji odpowiednich związków (głównie na bazie poliuretanów), posiadający głównie strukturę komórek zamkniętych.
Miękka pianka poliuretanowa (PU)
Materiał z tworzywa sztucznego (głównie na bazie poliuretanów), posiadający głównie strukturę komórek otwartych.
Sztywna pianka poliizocyjanuranowa (PIR)
Materiał z tworzywa sztucznego, produkt chemicznej reakcji odpowiednich związków (głównie na bazie polimerów poliizocyjanuranu), posiadający głównie strukturę komórek zamkniętych.
Pianka polietylenowa (PEF)
Elastyczny materiał z tworzywa sztucznego (na bazie polimerów etylenu), posiadający głównie strukturę komórek zamkniętych.
Pianka z kauczuku syntetycznego (FEF)
Elastyczny materiał ze spienionego kauczuku syntetycznego, posiadający głównie strukturę komórek zamkniętych.
Temperatura robocza
Temperatura wody/pary w elemencie lub odcinku rurociągu w określonych warunkach eksploatacyjnych.
Temperatura montażu
Temperatura wynikająca z warunków układania lub montażu i występująca przy wprowadzaniu naprężeń wstępnych.
Temperatura naprężania wstępnego
Temperatura stosowana podczas wstępnego podgrzewu.
Ciśnienie robocze wodnej sieci ciepłowniczej
Maksymalne ciśnienie wewnętrzne w rurociągu zasilającym działające na dowolny punkt ścianki rury, przy danej temperaturze roboczej.
Ciśnienie robocze parowej sieci ciepłowniczej
Maksymalne ciśnienie pary na wyjściu ze źródła.
Ciśnienie próbne sieci ciepłowniczej
Ciśnienie, któremu poddaje się rurociągi
ciepłownicze przy otwartej armaturze, w czasie badania szczelności.
Odbiór techniczny częściowy sieci ciepłowniczej
Odbiór elementów i robót, które mają być zakryte przed całkowitym zakończeniem montażu lub odbiór całkowicie wykonanego odcinka sieci ciepłowniczej.
Odbiór techniczny końcowy sieci ciepłowniczej
Odbiór sieci ciepłowniczej po wykonaniu odbiorów technicznych częściowych oraz po ruchu próbnym.
Początek sieci ciepłowniczej
Jako początek sieci ciepłowniczej należy przyjmować:
• w przypadku różnych eksploatatorów źródła ciepła i sieci – armaturę odcinającą, komorę lub podporę stałą sieci naziemnej określoną w drodze ustaleń między eksploatatorami, usytuowaną na granicy działki źródła ciepła,
• w przypadku jednego eksploatatora źródła ciepła i sieci ciepłowniczej – armaturę odcinającą rurociągi od głównych rozdzielaczy w źródle (rozdzielacze należą do źródła).
Koniec sieci ciepłowniczej
Jako koniec sieci ciepłowniczej należy przyjmować pierwszą armaturę odcinającą sieć od urządzeń odbiorcy (armatura odcinająca należy do sieci).
Źródło ciepła
Elektrociepłownia, ciepłownia, kotłownia lub grupowy węzeł ciepłowniczy.
Odbiorca ciepła
Węzeł ciepłowniczy zasilający instalację w ciepło lub rozdzielacze tej instalacji, w przypadku gdy parametry sieci są równe parametrom instalacji.
Wcinka na gorąco
Metoda wykonywania odgałęzień od istniejącej sieci ciepłowniczej bez przerywania dostawy ciepła. Oznacza to, że montaż odbywa się na pracującym ciepłociągu, co pozwala na kontynuowanie ogrzewania, nawet podczas prac. Metoda ta jest szczególnie przydatna w sezonie grzewczym, gdy wyłączenie sieci na dłuższy czas byłoby niepożądane.
Wcinka na zimno
Metoda wykonywania odgałęzień od istniejącej sieci ciepłowniczej po opróżnieniu rurociągu z czynnika grzewczego.
Spawanie ekstruderem płaszczy rur preizolowanych
Łączenie elementów rur osłonowych w celu wykonania napraw rurociągów, wykonania kształtek na budowie (głównie odgałęzień przy wcinkach).
Potrzebujesz więcej informacji na temat projektowania, montażu lub modernizacji sieci ciepłowniczych?
Sprawdź naszą dedykowaną stronę o sieciach ciepłnych preizolowanych – znajdziesz tam praktyczne wskazówki, technologie montażowe, przykłady realizacji i wsparcie techniczne. Jeśli terminologia z tego słownika to fundament, tam poznasz całą konstrukcję.